10 EΡΩΤΗΣΕΙΣ: Μαρίνα Δανέζη
Με αφορμή το ντοκιμαντέρ της που έζησε στον κόσμο των Ρακοσυλλεκτών
Η Μαρίνα Δανέζη παρουσίασε το «Σωματείο Ρακοσυλλεκτών» στο φετινό 13ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης. Μαθηματικός, ηθοποιός και νυν κινηματογραφίστρια μάς μιλά για την τέχνη του παράδοξου, της ποίησης και της προοπτικής ισορροπώντας μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας, με φόντο πεταμένα σκουπίδια και κρυμμένους θησαυρούς.
- Πάντα είχα την υποψία πως όσοι ξέρουν από μαθηματικά κάνουν τη ζωή τους πιο εύκολη. Πόσο ισχύει; Αντιγράφοντας απο την Βικιπαιδεια «Τα Μαθηματικά είναι η επιστήμη που μελετά την ποσότητα, τη δομή, το διάστημα, τη μεταβολή και τις σχέσεις όλων των μετρήσιμων αντικειμένων της πραγματικότητας και της φαντασίας μας». Μαθαίνοντας να αναθεωρείς ξανά και ξανά την πολυσύνθετη πραγματικότητα που σε περιβάλλει, ναι, πιθανότατα να κάνεις ζωή σου πιο εύκολη. Σ’ εμάς όμως, τους «δημιουργούς», θαρρώ πως δεν αρέσουν οι ευκολίες. Μας έλκουν περισσότερο τα «παράδοξα».
- Το «Σωματείο Ρακοσυλλεκτών» είναι το πρώτο σου ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους και η τρίτη κινηματογραφική σου απόπειρα. Δεδομένου ότι το τρία είναι αριθμός έναρξης-δημιουργίας, πόσο τυχαία προέκυψε η ταινία και τι σημαίνει για το «από εδώ και πέρα» του πράγματος; Καμία από τις τρεις ταινίες μου δεν προέκυψε τυχαία. Οι δύο μικρού μου μήκους έχουν θέμα την αναπηρία. Για παράδειγμα ο «Χρονοπειρατής» πραγματεύεται την υπέρβαση και η ηρωίδα του είναι μια παιδική μου φίλη. Το «Σωματείο Ρακοσυλλεκτών» είναι μια ταινία που η ολοκλήρωση της μου «πήρε» σχεδόν δυόμιση χρόνια αφοσίωσης. Αφιερωμένη στην γιαγιά μου, η οποία τα τελευταία χρόνια της ζωής της έζησε ως ρακοσυλλέκτρια. Η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρω τι έπεται του αριθμού τρία.. Όσο για το «απο δω και πέρα» μου εύχομαι και εις άλλα με υγεία!
- Ρακοσυλλέκτες ή «ειδικοί ερευνητές πολιτιστικών αντικειμένων και χειρογράφων;» Το «Ρακοσυλλέκτης» είναι ένα επάγγελμα ιδιαίτερα βαρύ και ανθυγιεινό. Μόνο που οι ρακοσυλλέκτες δεν έχουν ένσημα και δεν έχουν καμία ασφάλιση από κανέναν εργοδότη, ελεύθεροι επαγγελματίες. Είναι αλήθεια ότι πραγματοποιούν λειτούργημα. Ανακυκλώνουν πρώτες ύλες, ανακυκλώνουν τον «πολιτισμό» – σώζοντας σπάνια αντικείμενα χειρόγραφα, δίσκους ακόμα και έργα τέχνης από τις χωματερές της κουλτούρας μας. Όμως ο χαρακτηρισμός «ειδικοί ερευνητές πολιτιστικών αντικειμένων και χειρογράφων» για μένα δεν είναι αντιπροσωπευτικός. Υπάρχει μέσα από την ταινία. Περισσότερο για να προβοκάρει..
- «Να’ ναι καλά τα σκουπίδια», ευχαριστεί ένας εκ των πρωταγωνιστών. Υπάρχουν άχρηστα πράγματα; Τα σκουπίδια σου – ο θησαυρός μου.
- Τι βλέπει κανείς πάνω στο τρίκυκλο; Η πρώτη μου εμπειρία πάνω σε τρίκυκλο ήταν στο γύρισμα της «γύρας». Είχα ραντεβού με τον αγαπημένο μου Σπύρο Μαγαλιό -πρόεδρο του Σωματείου και με τον Τάσο ή η αλλιώς την Τασούλα όπως τον φωνάζουν στο παζάρι. Έγραφα και με την καμερούλα μου τα καλαμπούρια , τραβούσα τους περαστικούς, τους δρόμους, τα φώτα, τα αυτοκίνητα που μας προσπερνούσαν. Αυτά έβλεπα. Αυτά έγραφα. Όταν γύρισα σπίτι και είδα την κασέτα συνειδητοποίησα ότι ο Σπύρος και η Τασούλα, όταν εγώ έβλεπα τα παραπάνω, εκείνοι κοιτούσαν πώς να αποφύγουμε τις λακκούβες στους δρόμους.
- Η χαρά του ρακοσυλλέκτη είναι η χαρά της ανακάλυψης. Η δική σου; Η χαρά του ρακοσυλλέκτη είναι η χαρά της ανακάλυψης ενός ευπώλητου αντικειμένου. Η δική μου χαρά είναι να ξεθάβω, να αναθεωρώ, να ασχολούμαι με τα «παράδοξα».
- Στην ταινία διατυπώνεται η εξής πρόταση «να καταλάβουμε το Σύνταγμα μια παγωμένη νύχτα και να απαγγείλουμε ποίηση». Με ποιους ποιητές/ποιήματα θα συμμετείχες σε μια τέτοια νύχτα; Θα απήγγειλα ένα απόσπασμα απο την Μπαλάντα των Κομμωτηρίων». «Έτσι κάπως πρέπει να μετριέται ο θάνατος, σ’ αυτή την πόλη, που πληθαίνουν τα κομμωτήρια, που πληθαίνουν οι πολυκατοικίες, πάνω από τον δικό μας ήλιο, που πληθαίνουν τα τσιμέντα κάτω από τα πόδια μας, πάνω από τα κεφάλια μας, μέσα στην ψυχή μας». Η ποιητική συλλογή «Η Μπαλάντα των Κομμωτηρίων» του αείμνηστου Μιχάλη Ακρατινού (Πάνου Βέλια) διασώθηκε σε χωματερή από τον φίλο Ρακοσυλλέκτη και αγοράστηκε από εμένα μια Κυριακή πρωί. Καμιά πληροφορία δεν υπάρχει στο διαδίκτυο τόσο για το συγγραφικό έργο του ποιητή όσο και για την ποιητική αυτή συλλογή.
- Χρόνος, χρήμα, χώρος. Το τρίπτυχο του παλιατζή κατά τους Άγγλους. Μήπως όλων μας; Με το χωροχρόνο όλα σχετικά είναι. Τα χει πει ο φίλος Αλβέρτος Αϊνστάιν! Μας έχει καλύψει. Όσο για το χρήμα… «Μπορείς να αγοράσεις μια θέση αλλά όχι τον σεβασμό/ Μπορείς να αγοράσεις ένα σπίτι αλλά όχι την εστία/ Μπορείς να αγοράσεις ένα κρεβάτι αλλά όχι τον ύπνο/ Μπορείς να αγοράσεις ένα ρολόι αλλά όχι το χρόνο…». Απόσπασμα από Ανακοίνωση του Σωματείου Ρακοσυλλεκτών
-«Ποιος θα μας βοηθήσει εμάς; Ποιοι είμαστε εμείς;» Τελικά ποιοι είναι αυτοί; Προλετάριοι είναι! Εμείς τι είμαστε;
- Σε ποια αυτιά και μάτια θα ήθελες να φτάσει η ταινία σου, ποιο το ευκταίο ταξίδι της; Θα ήθελα να την δουν πολλοί. Νομίζω ενδιαφέρει πολλούς. Το Σωματείο αποτελεί μια μικρογραφία της κοινωνίας -ένα μικρό καθρέφτη. Κοιτώντας μέσα του, παρατηρώντας τις σχέσεις και τις «θέσεις» των μελών του βλέπουμε τους εαυτούς μας. Ευκταίο ταξίδι, τα φεστιβάλ στο εξωτερικό, η διανομή σε αίθουσα καθώς και η τηλεοπτική προβολή. Τα «θέλω» κάθε πρωτοεμφανιζόμενου.. .
\
